„Hinn veiki fær alla athyglina‘‘ : sýn fagfólks á upplifun aðstandenda einstaklinga með geðrænar áskoanir

Geðsjúkdómar og geðheilbrigði hafa verið mikið í samfélagsumræðunni síðastliðin ár og hefur orðið mikil vitundarvakning þegar kemur að þessum málefnum. Ýmsar herferðir hafa verið settar á stokk til þess að breiða út þann boðskap að það að vera geðveikur er ekki eitthvað sem gerir einstakling minna virði eða eitthvað sem þurfi að skammast sín fyrir. Á bakvið hvern einstakling sem greinist með geðröskun eru nánast alltaf aðstandendur og fjölskylda. Þetta er hópur sem ber mikla ábyrgð þegar kemur að bataferli einstaklinga og meðferðarheldni. Það að vera aðstandandi felur í sér mörg hlutverk, hlutverk sem í rauninni eru ekki kynnt fyrir þeim, heldur er það nokkuð algengt að aðstandendur þurfi að finna út úr þessum hlutverkum upp á eigin spýtur. Að vera aðstandandi getur tekið á andlega heilsu vegna mikillar ábyrgðartilfinningar, þeir upplifa vonleysi og skilningsleysi á aðstæðum. Markmið þessara ritgerðar er að fá sýn fagaðila sem hafa margra ára reynslu af vinnu með einstaklingum með geðraskanir og aðstandendum þeirra, hvernig þeir sjá stöðu aðstandenda og hvort það þurfi að gefa þeim meira vægi. Einnig til þess að vekja athygli á aðstandendum og vonandi leiðum sem hægt er að fara til þess að koma á móts við þá með fræðslu, stuðning og leiðbeiningum. Opna umræðuna um geðsjúkdóma og það sem þeim fylgir. Lykilorð: Aðstandendur, geðröskun, skömm, fagfólk, bataferli, gleymist.Mental illnesses and mental health have been a large part of the social debate for the last few years and there has been a lot of raising awareness towards these issues. Various campaigns have been launched to spread the message that being mentally ill is not something that makes a person less valuable or something to be ashamed of. Behind every person diagnosed with a mental disorder is almost always relatives and family. This is a group that is very important when it comes to individual recovery and treatment compliance. Being a family member carries many roles, roles that are not actually presented to him, it is quite common for family members to have to find out these roles and where they fit on their own. Being a family member can also take a toll on their own mental health because of the great responsibility, they can experience hopelessness and lack of understanding of the situation. The reason and purpose of this essay selection was get the view of the professionals that have years long experience dealing with patients and their relatives, how they see them and if they need better attention and education. Also to draw attention to the relatives, their importance and hopefully ways to help them to cope with education, support and guidance. To open the discussion about mental illness and what follows. Keywords: Relatives, mental disorders, shame, professionals, recovery process, forgotten